ISSIZLIĞIN ORTASINDA
Savaşlar insanlığın en zorlu koşullarda hem de ölümle sınandığı toplumsal felaketler olarak sanat ve edebiyatın her zaman gözde konusudur; özellikle de beş kıtaya yayılmış, milyonlarca kişinin kaderini etkilemiş, bugünün Avrupa’sının siyasi ve coğrafik şeklini belirleyen I. ve II. Dünya Savaşı… ‘Kış Askeri’ de bu külliyatın içine dahil edeceğimiz bir roman.
Güzel bir girişle açılıyor hikâye: “Kuzey Macaristan, Şubat 1915… Anons yapılmadı, düdük bile öttürülmedi. Karla kaplanmış tabela olmasaydı, vardıklarını bile anlayamayacaktı. Durağı kaçıracağından korkarak aceleyle valizini, paltosunu, süvari kılıcını toparladı, trenin koridorunu doldurmuş askerlerin arasından ite kaka kendine yol açtı. İnen tek yolcuydu. (…) Lucius uzaklarda fırtınanın içinde yükselen dağları görebiliyordu. Oralarda bir yerde Lemnowice ve Lucius’un hizmet edeceği Üçüncü Ordu’nun alay hastanesi bulunuyordu.”
Sonra Lucius’u tanımaya başlayacağız: Lucius Krzelewski, bir ülke olarak varlığını neredeyse yitirmiş Polonyalı -soylu ve varlıklı- bir ailenin çocuğu. Viyana’da yaşayan ailesi doğusu ve batısıyla birbirine kenetlenmiş Avrupa aristokrasisinin, onun köhnemiş kültürünün bir parçası. Altı kardeşin en küçüğü olan Lucius, çocuk yaşlardan beri bu hayattan hoşlanmamış, oğulları için daha şanlı bir mesleği münasip gören ailesini hayal kırıklığına uğratmak pahasına tıp fakültesine yazılmış. Derslerinde başarılı, tıp bilimine, bilimsel yeniliklere meraklı, hocalarından birinin deyişiyle “Görünenin altında yatan şeylerin kavranmasına yönelik alışılmadık bir kabiliyet”e sahip bir öğrenci. Ne var ki 1914 yılında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu savaşa katılınca öğrenimi yarıda kalır. Zira devlet tıp öğrencilerini askeri doktor rütbesi ile cepheye davet etmektedir. Arkadaşları gibi Lucius da bu çağrıya uyar, askere yazılır ve Karpat Dağları’ndaki Lemnowice kasabası yakınlarındaki bir kilisede faaliyet gösteren bir sahra hastanesine tayin edilir.
Ömer Türkeş, Hürriyet Kitap Sanat
Yazının devamı için tıklayınız: https://www.hurriyet.com.tr/kitap-sanat/savasta-buyumek-42188524